Klaar voor het terrein

Klaar voor het terrein: de beheeracties van LIFE RIPARIAS zijn gestart

Ooit al gehoord van grote waternavel, parelvederkruid of waterteunisbloem? Dat zijn enkele van de uitheemse plantensoorten die al jaren aan het doordringen zijn in onze vijvers, sloten en andere waterwegen, en aanzienlijke veranderingen veroorzaken in de waterecosystemen. Het is nu de hoogste tijd om daar iets aan te doen.

Wat gebeurt er in het Waals Gewest?

In april 2023 startte onze gespecialiseerde terreinploeg een eerste van een hele reeks beheerwerken op het terrein tegen die invasieve uitheemse soorten. In het deelstroomgebied van de Zenne begon het team met het vrijmaken van een vijver van ongeveer 300 m2 die volledig begroeid was met parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum). In totaal konden ze een volume van 8 m3 plantenmateriaal verwijderen.

Een tweede actie had plaats in een waterpartij van ongeveer 1000 m2, die sterk was dichtgeslibd en bijna volledig overwoekerd met grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides). Het vrijmaken van de vijver was een arbeidsintensief karwei, omdat de plantenpopulatie met de hand moest worden verwijderd. Een team van vijf mensen werkte niet minder dan vijf volle dagen om die populatie aan te pakken. Dankzij extra medewerkers ter ondersteuning bij het seizoengebonden terreinbeheer konden ook moeilijker werken worden uitgevoerd, zoals het verwijderen van een populatie waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) aan een beverdam in de Marache in Court-Saint-Etienne, populaties grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides) in een aantal waterlichamen in het domein van Argenteuil in Waterloo en het beheer van reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) langs de oevers van de Hain en de Lasne.

In het deelbekken van de Dijle werd het eerste en belangrijkste project uitgevoerd in een waterlichaam van ongeveer 1500 m2 in Villers-la-Ville. Er waren twee volle werkdagen nodig om de hele populatie parelvederkruid te verwijderen, die ongeveer 30% van de totale oppervlakte bedekte. In dezelfde gemeente was een kleine vijver van ongeveer 300 m2 volledig overwoekerd door zowel parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum) als grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides), die de biodiversiteit van deze mooie plek bedreigden. Verder werden ook nog twee andere, minder sterk aangetaste locaties beheerd in de gemeenten Grez-Doiceau en Genappe.

Wat gebeurt er in het Vlaams Gewest? Dit jaar spitste het beheer van ruim verspreide soorten in Vlaanderen zich toe op reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) in de Laan en de IJse. De aangetaste delen van de waterlopen werden vrijgemaakt met de hand voor het beste resultaat. Er werden ook enkele vijvers beheerd die eigendom zijn van de Vlaamse overheid en die waren aangetast met waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) en parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum). Daarnaast werden enkele geïsoleerde exemplaren en populaties van reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) met de hand verwijderd om verspreiding te voorkomen en de gezondheidsrisico’s te beperken. Intussen werden alle nieuwe waarnemingen nauw opgevolgd via de waarschuwingstool, zodat het mogelijk is om in prioritaire gebieden snel te reageren met beheermaatregelen.

Wat gebeurt er in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

In Brussel werden kleine plekken met reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) beheerd, samen met een aantal populaties reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) die zich hadden gevestigd langs kleine beken en sloten in de Pedevallei. Daarnaast werd ook één populatie moerasaronskelk (Lysichiton americanus) beheerd met het oog op volledige verdelging langs de oevers van de Woluwe. Het beheer van twee andere populaties werd bekeken en besproken en die zullen binnenkort worden verdelgd. Verdere beheerwerken voor parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum) en Mantsjoerese wilde rijst (Zizania latifolia) staan gepland voor na de zomer, omdat die periode daarvoor als het meest geschikt wordt beschouwd. Voor de aanpak van de populatie Zizania latifolia, een plant die bekendstaat om haar sterk ontwikkelde wortelstelsel, zal zwaar materiaal worden ingezet om de planten en hun wortelstokken mechanisch te verwijderen uit de aangetaste vijvers.

Wat staat er nog op het programma?

Alle gebieden in de drie gewesten waar beheerwerken zijn gebeurd, zullen worden gemonitord en regelmatig worden bezocht tijdens de hele duur van het LIFE RIPARIAS-project om hergroeiende planten te verwijderen en na te gaan of de werken zijn geslaagd of mislukt.

De komende drie jaar zullen nog meer gebieden en soorten worden beheerd in de drie gewesten. Dit is immers slechts het begin van een lang proces.

HET BELANG VAN MONITORINGBEZOEKEN NA EEN INTERVENTIE

Deze kleine populatie waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) werd aangetroffen in het Vlaams Gewest tijdens een bezoek voor het monitoren van rivierkreeften. Ze werd snel gemeld aan het lokale beheerteam (Sport Vlaanderen), dat daarna in de zomer van 2022 snel de populatie aanpakte.	In juni 2023 moest het lokale beheerteam een tweede keer ingrijpen, omdat er wat hergroei was opgetreden.