Waarom zijn invasieve uitheemse soorten een probleem?
Invasieve uitheemse soorten (IAS) zijn soorten die per ongeluk of opzettelijk buiten hun natuurlijke verspreidingsgebied worden geïntroduceerd en een ernstig probleem worden waar zij zich vestigen. In de loop van de geschiedenis van de aarde hebben natuurlijke verplaatsingen van soorten over de hele wereld plaatsgevonden. Tegenwoordig hebben de globalisering, de intensivering van de internationale handel in dieren en planten, het vervoer en het toerisme er echter toe geleid dat een ongekend aantal soorten nieuwe territoria binnendringen en ze potentieel koloniseren. Zo blijkt uit de recente regionale beoordeling van het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES) voor Europa en Centraal-Azië dat de IAS voor alle taxonomische groepen in alle subregio's van Europa en Centraal-Azië zijn toegenomen.
Biologische invasies zijn een van de belangrijkste oorzaken van het wereldwijde verlies aan biodiversiteit, naast andere door de mens veroorzaakte dreigingen zoals overexploitatie, habitatverlies en klimaatverandering. Deze indringers verstoren gevestigde gemeenschappen en ecosystemen omdat zij de ecosysteemfuncties en de diversiteit en overvloed van inheemse soorten kunnen veranderen, met name door predatie of toegenomen concurrentie om hulpbronnen. Ze kunnen ook dragers van ziekten zijn en die verspreiden. |
De aanwezigheid van IAS kan ook sterke sociaaleconomische gevolgen hebben. IAS kunnen rechtstreekse economische gevolgen hebben doordat zij schade kunnen toebrengen aan op natuurlijke hulpbronnen gebaseerde sectoren zoals de landbouw en de productiviteit ervan, de visserij en de bosbouw. Ook de kosten die gepaard gaan met de bestrijding en het beheer van IAS zijn enorm. Zo worden de economische verliezen en uitgaven voor het beheer van IAS in Europa door het Institute for European Environmental Policy (IEEP) op 20 miljard euro per jaar geraamd. Terwijl de geraamde kosten waarschijnlijk nog steeds worden onderschat, blijken zij ook elk decennium te verdrievoudigen. IAS kunnen ook een bedreiging vormen voor de gezondheid, het welzijn en de activiteiten van de mens doordat ze ziektes overbrengen of giftig zijn voor de mens en recreatieve activiteiten belemmeren. |
Als reactie op dit groeiende probleem hebben de Europese Unie en de Lidstaten een aantal preventieve en beheermaatregelen getroffen. Zo is er de Europese verordening over invasieve soorten, die tot doel heeft het fenomeen op continentale schaal om te buigen door de ontwikkeling van een gecoördineerd kader voor de hele EU voor acties om de negatieve gevolgen van IAS te voorkomen, tot een minimum te beperken en te mitigeren.